امیرحشمت اله رحیمی بویراحمدی

در ادامه مبحث،چگونگی ورود سپاهيان اسـكندر مقدوني ( ۳۲۳- ۳۵۶ ق.م ) فرزند فیلیپ،پادشاه کشور مقدونی آن ابر دژخيم تاريـخ به خاک ایـــران و رویارویی و نبرد،آريـوبـرزن آن امـير پيل افكن كه در نبـرد دربنـد پـــارس،حمـاسه اي جاودانه در تاريــخ ايــران زمين به ثبت رسانيد. و از سویی همـانطـور كه مـوقـعیت تاریـخی- جغـرافیـایـی ايـن پـارس تبـار نــجيب در ديـار شيـر اوژن بيـان گـرديد،دیـری نپـائید اردشیـر سـوم از سـوي اطـرافیان دربـاری خـود توسـط خـواجـه باگواس به قتل رسید.این ایام مصادف با حاکمیت فیلیپ دوم امپراطور حكومت مقدونی ها (رومي ها يا يوناني ها)بوده است.كه در اين دوران  داريوش سوم هخامنشي به حکومت رسید و از سال( ۳۳۶-۳۳۰ق.م) به حاكمیت خود ادامه داد.

با این حال اندک زمانی از حضورشان نگذشته بود که ژنرال پارمن يون توسط مبارزين ديار خوزي ها (خوزستان كنوني)اوكسيان به قتل رسيد،سپس نيروهاي تحت فرماندهي اسكندر كه از محور پارس غربي و محور عيلام شرقي در امتداد رودخانه مارون در محدوده ( استان كهگيلويه و بويراحمد كنوني)به قصد تصرف تخت جمشيد پايتخت وقت ايران زمين در حال پيشروي بودنند.كه آنان باهشدارها و تهديدهاي بي امان آنان به اهالي و ساكنين سرزمين خوزي ها كه همواره با وضعيت سخت و هميشگي خود در ارتفاعات كوهستان هاي مجاور در تپه ها و صخره ها به زندكي خود همچنان مشغول بودنند،باعث رعب و وحشت از سوی دشمن بی رحم می شدند.

درهمين ارتباط فرماندهان مقدوني به شيوه ي تهديد و ارعاب به قصد اهداف اوليه خود،تا در آن مناطق مهم و سوق الجيشي مردم بومي آن سرزمين در مقابل آنان موانعي موجب نشوند.از اين رو با مقاومت اكثر اهالي مناطق يادشده مواجه و تلفات زيادي به سپاهيان مقدوني وارد گرديد.كه اين فداكاري و از خود گذشتگي اهالي منطقه براي اسكندر و ديگر فرماندهان وي قابل پيش بيني نبوده ،زيرا حس وطن دوستي بوميان آن مناطق براي مقدوني ها در حقیقت غافلگير كننده بوده است.
۳- نبرد دربند پارس:
اسكندر سراسيمه براي فتح پارسه (تخت جمشيد)سپاهيان مقدوني تحت امر خود را به دو قسمت تقسيم نمودنند،قسمت اصلي آن را در مناطق كوهستاني زاگرس خود بر عهده گرفت و قسمت ديگر نيروها را با سپردن  فرماندهي آن به ژنرال پارمن يونوس كه از مسير جلگه اي مناطق رامهرمز - بهبهان فعلي در(محور شمال شرقي استان خوزستان - غرب نواحی كهگيلويه و بويراحمد كنوني) پيشروي نمودنند.
بر همین اساس جنگ(نبـرد دربنـد پـارس)در تاریخ بیست ژانویه سیصد و سی قبل از میلاد برابر با (سی ام دی،یکم بهمن)به سمت و سوي پارسه پايتخت وقت ايران زمين در دو جبهه با پيشروي آنان نهايتا به تنگ پارس (دروازه ي پارس )جنگ بوقوع پيوست.
از این رو آریـوبـرزن امـیر سـلحشور ایـرانی در حالي كه جامه ی نبرد برتن كرد و مسلح به نيزه و جنگ افزار هاي زرين،براي دفاع از سرحدات وطن دوست داشتني خود ايران پاسداري نموده و لحطه اي از مقاومت در مقابل بيگانگان مسامحه نكرد.اين دلاور مرد ضمن خـداحافظـی با خانواده نجیب و محبوب خویش استـاتیـرا(همسـرش)و شهـرزاد(دخترش)،فرماندهی لشکریان ایران را برعهده گرفت.
آريوبرزن ضمن اینکه فرماندهي نيروهاي ايراني را در آن وضعیت دشوار تیز بر عهده داشت، كه بنا به برخي شواهد و قراين،ايشان همواره در سرزمين انشان يا پارس به عنوان ساتراپ (استاندار) بوده است.وي كه خود نيز از شجاعت و غيور مردي و ميهن دوستي،چاره اي جزء برای دفاع از قلمرو سرزمینی کشور ایران زمین در مقابل سپاهیان بی شمار اسکندر مقدوني نديد و ايشان مقاومت هايي نيز در تنگه ي پارس (دروازه ي پارس)نمود.
البته اسكندر با احساس غرور در ادامه ی جنگ گوگامل و همچنين فتوحات قبلي سپاهيانش که با عقب نشینی و عدم مقاومت نیروهای ایرانی همچنان به پیشروی به سمت و سوی پایتخت ایران زمین پارسه ( تخت جمشید)سر از پا نمی شناخت،مبادرت به عمليات غافلگيرانه بر عليه نيروهاي ايراني در سرزمين انشان،به پيشروي خود همچنان ادامه مي داد.از اين رو با عدم پيش بيني و همينطور محاسبات نظامي اسكندر و قواي تا دندان مسلح مقدوني،كه همواره با مقاومت نيروهاي اندك،ولي غيور و از جان گذشته ايراني ها به فرماندهي آريوبرزن پارسي مواجه شدند.
همين وضعيت پیش آمده باعث گردید تا همچنان سپاهيان مقدوني به مدت چندين ماه را در منطقه ي دشت روم (دشت ريم)واقع در مسير جاده ياسوج-باباميدان از توابع سرزمين بويراحمد کنونی (بخشي از انشان قديم) براي پيشروي يا فرار از مهلكه اردو زده و براي تجديد قوا نيز چاره جويي نمايند.
آريـوبرزن با مقاومت جانانه و براي دفاع از پارسه (تخت جمشید) پایتخت وقت کشور بزرگ با حدود چهل سوار و دو الی پنج هـزار نیـروی پیــاده در تـاریـخ اواخر سال سیصد و سی قبـل از میـلاد با فرمـاندهی خود و جانفشاني نیروهایش در مصاف دهها هزار نیروي دشمن به سرکردگی اسکندر مقدوني توانست تا با نیروهای اندک خود همچنان به مـدت چندین ماه  از هجــوم بی رحمـانه سپـاهيـان بی شمار مقدونی ها در"دروازه ي پـارس Persian gate"و دیگر مناطق کوهستانی انشان در مقابل اسكندر مقدوني و سپاهيان فراوانش مقاومت نماید.
سپس اسکندر مقدونی در مـنطقه دربنـد پـارس واقـع درکوههای جنوبي زاگــــرس، در قسمتی از ایـالـت انشـان قديم ( کهگیلویـه و بـویـراحـمد کنونی)و همنطور ساير مردم مناطق خونگرم و غيرتمند آن ديارمواجه شدنند.از این رو با وجود كوهستاني بودن آن منطقه نبرد و همینطور بارش برف و سرماي شديد در فصل زمستان،كه همچنان با مقاومت نيروهاي پارس تبار  محل گذر و پيشروي نيروهاي مقدوني به سركردگي اسـكندر را در آن وضعيت سخت قرار داده بود. آنان نیز با بجا گذاشتن تلفات نسبتا سنگيني وادار به عقب نشيني گرديدند.
در ادامه نبرد نیـروهـای ایــرانـی به فرماندهی آریـوبـرزن آمـاده دفـاع از قلـمرو سرزمینـی ایــران شدند و تا آخرین نفرجانانه مقاومت نمودند،که حماسه ي آن امـير سـلحشور ایـرانـی در تمام ادوار تاریخ و بعد از گذشت حدود ۲۳۴۱ سال پیش تا کنون،همواره با دیده ي احترام از آن نبرد کم نظیر و بياد ماندني یاد می شود.
۴- محل وقوع نبرد دربند پارس:
در اين قسمت از مبحث نبرد دربنـد پــــارس،منطقه رویارویی(اسـكندرمقدونی با آريـوبـرزن پارسی)،را بـر اسـاس مستندات،قرائن،شـواهد و همینطور واقعيات آن حادثه تاريخـی بيان نمود.و اما درباره مکان وقوع نبرد دربنـد پـارس(دروازه ي پـارس) در سرحدات کوههای زاگـرس و حوالي جنوبي كوه دنــا،را مي توان در سرزمین انشان قدیم واقع در (جنـوب غـربـي ايــران زميـن) به چند منطقه احتمالي اشاره داشت:
۱- تنگ بل حيات در شمال شرقي كازرون(مسير جاده شيراز - اهواز).
۲- تنگ گجستان در ميان شهرستانهاي بويراحمد و رستم(فارس).
۳- تنگ تامرادي در محور جنوبي شهرستان بويراحمد.
۴- تنگ پيرزال (بیرزا)در منطقه شمال شرقي دهدشت - سرفاریاب(کهگیلویه و بویراحمد).
۵- تنگ تكاب در ميان شهرستانهاي كهگيلويه،گچساران و بهبهان(خوزستان).
۶- تنگ مهريان واقع در مسیر جاده ارتباط یاسوج - اقلید فارس،کیلومتر پنج شمال شهـر ياسـوج نيز گفته مي شوند.
بنا بر این محل استقرار نيروهاي اسكندر مقدوني در مـنطقه دشتــروم در جـنوب(ولایت سابق تلِ خسرو) شهـر کنونی يـاســوج از تـوابع سرزمین بـويـراحمـد،كه به لحاظ اقليمي هوای سرد و بارش شديد برف در فصل زمستان که وضعیت توپوگرافي منطقه،همان باعث کندی حرکت سپاهیان روم در منطقه یادشده را می توان مرتبط دانست.با اشاره به ابيات شعر(لري بـويراحمدي):

۵- دیدگاه مورخان دربار اسکندر مقدونی:
در ارتباط با یورش سپاهیان مقدونی به فرماندهی اسکندر برای تصرف پارسه (تخت جمشید) در ایالت انشان كشور ایران زمین،مي توان به دو مورد از ثبت،نگارش،مستندات و ديدگـاه مورخـان - نويسندگـان معاصر،دربار اسکندر مقدونی و همچنين در باره ي مقاومت نیروهای ایرانی تحت فرماندهی آریـوبـرزن، اشاره داشت:
کالستنـس Calestnesمورخ دربار اسـکندر مـقدونی به تاریـخ اواخر سال سیصد و سی پیش از مـیلاد نوشته است:
« اگر چنین مقاومتی در نبرد گوگمل یا گوگامل  Geugameleدرکردستـان کنونی عـراق)قبـلاً جـزء اراضی ایــــران بـوده اسـت(در برابر ما صورت گرفته بود،شکست ما قطعی بـود.در گوگمـل با خـروج غیرمـنتظره داریــوش سوم )پادشاه هخامنشی( از صحنه، واحـدهای ارتش ایـــران نیز کـه در حـال پیروز شدن بـرمـا بودنـد،در پی او دست به عقـب نشینی زدند و ما پیـروز شدیم.
داریوش سوم در جهت شمال شرقی ایــران فـرار کرده بود و آریـوبـرزن در ارتفاعات جنوب ایران و در مسیر پرسپولیس Persepolisپارسه یا تخت جمشید به ایستادگی ادامه میداد».(۲)
بر این اساس؛ لویـزدول Louezdolدر اثر خود) اتیـلا  (در باره مقاومت و پایمردی آریــوبرزن نوشته:
« که در آخرین نبرد او اسـکندر که از شجـاعت او (آریــوبــرزن) خوشش آمـده بود به او پیشنهاد داده بود که تسلیم شـود تا مـجبور به کشتن او نشود».
ولی آریــوبــرزن گفته بود:« شـاهنشاه ایران مرا به اینجا فرستاد،تا از این مکان دفاع کنم و من تا جان در بدن دارم از این مکان دفاع خواهم کرد ».
اسکندر نیز در جواب آریـوبـرزن گفته بود:« شاه تو فرار کرده.تو نیز تسلیم شو تا به پـاس شجاعتت تـو را فـرمـانـروای ایــران کنم ».
ولـی آریــوبــرزن پاسـخ گـفت:« پس حالا که شاهنشاه رفته من نیز دراین مکان میمانم و آنقدر مبارزه میکنم تا بمیرم».(۳)


6- صحنه های اصلی نبرد "دربند پارس":
درادامـه نبـرد دربنـد پارس با پيشـروي سپاهیان مقـدونی به سرکردگی اسـکندر و به موازات محل جنگ و یورش آنان به نیروهای ایرانی تحت فرماندهی آریــوبـرزن و همچنین عـدم شنـاخت اسـکندر از موقـعیت سوق الجیشی محل نبـرد یادشـده که همواره به سود پارسیـان بود.متاسفانه مسیـر مقـاومت نیـروهـای ایــرانـی، راه گـذر از کوهستان و همینطور مقر فرماندهی آریوبرزن در نهايت توسط یک چوپان محلی تحت اسارت دشمن به نام لی یانی به اسکندر مقدونی و سپاهيانش شناسایی و گزارش گردید.
آريــوبرزن با وجود واژگونی و اضمحلال بخش عظیمی از لشکریانش برای دفاع از پارسه(تخت جمشید) ،پايتخت كشور ايران زمين در مقابل اسکندر و سپاهیان وی تسلیم نشد.و تا آخرین نیرو و اندک امکانات با همراهی خــواهـر شجــاع خــود بنـام یـــــوتــــاب(به معنای درخشنده و بی مانند)،که فرماندهی قسمتی از نیروهای سلحشور برادرش(آریوبرزن) را به عهده داشته است،تاآخرین نبرد و درگیری به مقاومت جانانه ی خودشان نیز ادامه دادند.
 در نهایت آريوبرزن و يوتاب آن قهرمانان مبارز (برادر و خواهر) شجاع و میهن دوست،جانانه در راه ملت سلـحشور خويش شجاعانه تا آخرین نفس با همكاري فداكارانه سـورنـا يكي از فرماندهان شجاع و بومي منطقه در كوههاي زاگرس،با رویاروئی ذشمن ايالت انشان كشور ايران زمين و در كنار ساير فرماندهان و سربازان وطن پرست ايراني در تنگه ي پارس (دروازه ي پارس)در راه وطن خود جنگیده و فداکاری نمودند.

اسکندر در ادامه نبرد که پایداری آریـوبـرزن را مشاهده کرده بود دستور داد تا وی را از راه دور و با نیزه و تیر بزنند.و آنها آنقدر با تیر و نیزه او را زدند که یک نقطه سالم در بدن ایشان باقی نماند.تـا سـرانجـام هـر دوی آنان،بـرادر و خـواهـر ایـــرانــی قهــرمـان (آريوبرزن - يوتاب)به اتفاق برخی نیروهای وفادارش در نبـرد و در روزهـاي پایانی ژانويه سـال ۳۳۰ قبـل از ميـلاد در راه وطـن خویـش فداكاري نمودند.
سپس توسط آن دشمن معلوم الحال (ابر دزخیم دوران) به طـرز ناجوانمردانه كشته شدند،و آنان نیز نامي جاويد از خودشان در تاريخ ايران زمين بر جاي گذاشتند.پـس ازمـرگ آنان در نهايت،آریــوبــرزن را در هـمان محل به خـاک سپردند و روی قبـر وی نـوشتند« به یاد لئونيداس Leonidas »(لئونيداس: پادشاه اسپارتی بود که نود سال پیش از نبرد آریوبرزن بـا اسکندر "دربنـد پـارس"در جنگ ترموپيل در مصاف  خشایارشاه( در دوران حاکمیت وی به سال  ۴۸۶- ۴۶۵ پیش از میلاد )تا به آخر ایستادگی کرد و کشته شد)

            

از این رو،اسکندر درادامه ی پیشروی سپاهیان خود با تصرف ارگ پارسه (تخت جمشید)،به مدت چهار ماه پس از استقرار خود در آن مجموعه تاریخی،تمدنی،فرهنگی و هنری متاسفانه با دستبرد به برخی آثار كتيبه ها،عتیقه جات و همچنین ترجمه آثار مکتوب و تاریخی ایرانیان در ادوار مختلف را به زبان و هویت کشور متبوع خود(یونانی- مقدونی) انجام و سپس با بیرحمی و گستاخانه همه­ آثار و ابنیه و...را به آتش کشانید.با توصیف این بیت شعر(لری بویراحمدی):

جنگ  وابی  سیصدسی  پیشتر وَ میلاد / آریـوبـرزن  دَربنـد  پـارس  کِـردِه  بیـداد
( رخـداد جنـگ بـه سال سيصد و سي قبـل از ميـلاد–آريـوبـرزن درمـنطقه نبـرد دربنــد پـارس حمـاسه آفريـد)
۷- مبحث پایانی:

در قسمت پایانی این مبحث ،در رابطه با موضوعات مطروحه در خصوص ( نـامگذاري ميدان و همينطور تنـديس احداثی ) آريوبرزن به توسط شهرداری،شورای شهر و شورای نامگذاری شهر یاسوج در مسير ورودی جنوبی آن شهر به مركزيت استان كهگيلويـه و بـويـراحمـد،همچنين اعتراض و مخالـفت بــرخي صاحـب منصبان استاني كـه در خرداد ماه سال ۱۳۹۰- هجري،شمسي برابر با مـاه ژوئــن ۲۰۱۱ - ميلادي،كـه از جمله پـر مناقشه ترين و پـر بحث ترين موضوعي آن اختلاف نظر در سطح وسيعي در اقصي نقاط مناطق و استانهای ايـران و حتی جهان بشری انتشار يـافت.در همین ارتباط مطالبي پيرامون آن مباحث بطور اجمالي در ادامه بدان اشاره گرديده،که حاكي از ديدگاه نگارنده برای استفاده مخاطبان گرامي مي باشد.      

         

بی تردید تاریخ سراسر رشادت و سلحشوری ایالت انشان، ولایت تلخسرو، دیار زاگرس و قوم نجیب لر در تمامی ادوار تاریخ براي همه ی ملت شريف و سرافراز ايـران زمـين روشن و مبين است.درعـين حال می توان پذیرفت که،در تـمامي مـناطق،كشورهاي گوناگون و از جمله ایرانیان درطول تاريخ هميشه از نام و یاد بزرگان و جانباختگان راه ملت همچنن اسطوره های:ملی،مذهبی،هنري،ورزشي،علمي،تاريخي، اجتماعي،فرهنگي،حماسي،عـشيره ای و همچنين شهيدان راه ديـن و وطن،در مناطق و شهرها از دیرباز تا کنون همواره مورد احترام قرار می گرفته است. 
باید پذیرفت،امروزه ما در جهاني زندگي مي كنيم كه بعضأ خواسته يا ناخواسته شاهد ظهور و حضور رسانه ها و وسايل ارتباط جمعي مختلف و در عرصه های رسانه اي مكتوب و فضاي مجازي،آن هم در سطح گسترده مواجه هستيم.بنابراین همگان مي توان بارجوع به عقل،اخلاق،منطق و قانون صرفنظراز: نژاد،قبیله،رنگ، فرهنگ،دیـن،مسلک،مکان،زمان و موقعیت فردی-اجتماعی این وظیفه راداشته تا به كليه ي مفاخر و افراد تأثيرگذار تمامي ادوار تاريخ ازجمله:ملي،مذهبي،مشاهير،صلحا،عرفا،علما، فلاسفه،انديشمندان،شعرا، نويسندگان،هنرمندان،بزرگان و سران قبايل و مناطق در تاريخ ایران زمین همواره،باید رسم و سنت ديرينه اهالي جوامع شهري، روستايي و عشايری را باید مـورد احتـرام و توجه قـرار داد.
در همین ارتباط،جماعات و قبايل ايراني اعتقادات تاريخي و فرهنگي خود را ذاتاً بر اساس خدامحوري، دين مداري،عدالت خواهي،استقلال طلبي و آزادی خواهي نيز بدان سنت ديرينه تا کنون همچنان توجه و علاقه مندي خود را نشان داده،که همین نگرش بیانگر روحیه ی اعتقادی ملت بزرگ ایران زمین در تمامی ادوار تاریخ نیز بوده است.
بر اين اساس،در ساير مناطق،شهرها و استان هاي مختلف كشور ما نيز شاهد تنديس افراد نام آوری همانند:رستم،ابومسلم خراساني،امامقلی خان لر( مدافع تنگه هرمز )،کـریـمخان زند،ميرزاتقي خان امیرکبیر، ميرزاكوچك خان جنگلي،ستارخان و باقرخان آذري،رئيسعلي دلواري و ديگر شعراء  و انديشمندان نامدار تاريخ ايران زمين از جمله:رودكي،فردوسي،خيام تیشابوری،خاقانی شِروانی،نظامی گنجه ای،سنایی غزنوی،عـطارنيشابـوري،شمس تبریزی،مولوی خراساني،سعدی شیرازی،خواجوی کرمانی،حافـظ،صائب تبریزی،خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی و ... همچنین دیگر قلاسفه  و اندیشمندان بزرگ تاریخ ایران همانند: فارابي،ابن سينا،شهاب الدين سهروردي (شيخ اشراق)،خواجه نصیرالدين طوسي،زکریای رازی،ابوريحان بیرونی،ملاصـدرای شيرازی،پـروفسور محمود حسابی و ساير بزرگان و نام آوران ايران زمين مي توان اشاره داشت. 
البته شخصيت ها،مشاهير و افراد تاثيرگذار در جامعه كهن تاريخي و متمدن ايــران زمين از دير باز تاريخ تا كنون کم نبوده است،كه متأسفانه بسياري از آنان مورد توجه واقع نشده است.و شايد تنها نام و نشاني از آنان در برخي كتب و متون ادبي،فرهنگي و تاريخي باقي مانده باشد.و گرنه با یک چشم به هم  زدن به خود آييم،آن سرمایه ها نيز در حال فراموشي هستند؟ اما آريوبرزن و آريوبرزن های تاریخ ایران زمین ،همچنان در ميان علاقه مندان خود به عنوان يك ايراني اصيل و سلحشور وجود دارند و چه بسا همانند گذشته به نسلهاي ديگر نيز معرفي مي شود.
با این حال برخي تصميمات كه گاهاً بر اساس اختلاف سليقه،در باره مفاخر،يادگاران و اسطوره های کشور پيش خواهد آمد مي توان با تعامـل،توجـه بـه خـواست و افـکار عـمومی،رعـايت حقـوق آحـاد جـامعه و همچنین در فضـاي نيك انديشيدن و خردورزي مسائل و مباحث موضوعي را حل و فصل نمود.
افزون براین قـانـونـگرایی و دیـن مـداری اقتضــا دارد،تا همه شهرونـدان از آن به عـنوان یک فرصـت مقتضي برای حرمـت به همنوعـان،درطول تاریـخ ( گذشته و حال)پایبند بوده تا سرمایه های کشور دچار آسیب جدی نگردیده و همچنان فرهنگ،تمدن،تاریخ و هنر ایران زمین در جهان بشری استوار بماند.
از اين رو به مصـلـحت نـبوده که سرمایه های مـادی و مـعنوی کـشور بـزرگ ایـــران زمـین با توجه به برخي تصمیم گیری های مقطعی هدر رفته و يا بنا به پاره اي اعمال سليقه هاي سطحي،جناحي و يا قبيله اي و... عملا مورد هجمه قرار گرفته،كه متاسفانه دستخوش آسيب هاي اجتماعي به لحاظ مادي و معنوي موجب گرديده است. ؟؟؟.  و اما باید پذیرفت که؛بزرگترین عبرت تاریخ،عبرت نگرفتن از تاریخ است.
اسكندرمقدوني (جهانگشا) كه مدتي از دوران نوجواني و جواني عمر خود را از چشمه ي تعليم ارسطو فيلسوف نامدار يوناني،آب خورده و اين سؤال به ذهن متبادر مي نمايد،آيا در تصرف و كشورگشايي  ممالك مختلف،با آن همه  ميزان ويراني و تلفات انساني ره به جايي برد؟ و از اين منظر عمر فتوحات اسكندر مقدوني با عمر كوتاه وي،چگونه و با چه وضعيتي پايان يافت؟زيرا فتوحات اسكندر كاملا جنبه ي مادي داشته ،كه با گذشت بيش از ۲۳ قرن از آن ماجراي مهم و تاريخي،همواره درصف نيك مردان،نيك انديشان و نيك سيرتان جايي نخواهد داشت.
با اين وصف،بايد اذعان داشت كه همـگان می تـوانیم به جـایگاه و اعتبار تمـامي شـخصيت هـای تـاريخ ايـران زمين،از جمله آريوبرزن امير سلحشور ايراني احترام گذاشت.صد البته ياد و نام آن بزرگ مرد تا انتهاي تاريخ ماندگار ماند و ماندگار خواهد ماند.
اما در وصف نبرد دربند پارس "آريوبرزن-اسكندر مقدونی" ابيات حماسی توسط نگارنده سروده،به زبان"لری بویراحمدی"اشاره مي گردد:
اسكنـدر  لَشكركَشی  ­سي  خـاك  ايـــــران / آريــــوبــــرزن  دَربنــد  پــــــارس  كِــرِِِدِه  طُـــغيان
(اسـكندر با لشكركشي بـه سرزمـين ايـران حملـه ور شـد-آريـــوبـــرزن درمنطقـه دربنـد پـارس مقـابلش ايستاد)